Nhóm trung gian hoà giải
Trung gian hoà giải nhóm vừa là một chương trình và một
quá trình
Khi một nhóm sinh viên cùng lứa
tuổi giúp giải quyết mâu thuẫn giữa hai người hoặc hai nhóm nhỏ, đó gọi là trung
gian hoà giải nhóm. Quá trình này đã tỏ ra có hiệu quả ở các trường học trên
nước Mỹ, và đang thay đổi cách mà các sinh viên nhìn nhận và giải quyết xung đột
trong cuộc sống của họ. Thay đổi bao gồm: cải thiện lòng tự trọng, kĩ năng nghe
và suy nghĩ có tính phê bình, cải thiện môi trường học, giảm áp dụng biện pháp
kỷ luật và cãi cọ. Những kỹ năng này có thể tuyên truyền và áp dụng ngoài môi
trường lớp học.
Quá trình này phải do hai bên
tự nguyện:
Người trung gian hoà giải không
quyết định mà chủ yếu tìm đến một giải pháp cho cả hai cùng “thắng cuộc” để
tránh rắc rối thêm. Những nhà quản lý chuyên trách vấn đề kỷ luật luôn kết hợp
những chiến lược hoà giải trong quá trình giải quyết xung đột.
Các kiểu xung đột thường
gặp:
|
đồn đại đưa chuyện |
ẩu đả mức độ nhẹ |
|
trục trặc trong quan hệ cá nhân |
Lừa và ăn cắp |
|
đối đầu về sắc tộc và văn hoá |
Viết vẽ bậy, xúc phạm |
|
Tranh cãi trong và ngoài lớp
học | |
Những vấn đề nghiêm trọng hơn
cần có những người trung gian chuyên nghiệp, vì vậy không thích hợp với kiểu trung
gian hoà giải. Những trường hợp này bao gồm: lạm dụng tình dục, hành hung, tự
tử, sở hữu vũ khí, dùng ma tuý, và những vấn đề có liên quan đến luật pháp.
Chi phí bao gồm tài liệu, vật
dụng, địa điểm dành cho trung gian, đào tạo, hỗ trợ của đồng nghiệp, không
gian làm việc, khen thưởng.
Dưới đây sẽ tóm
tắt:
- Quá
trình bắt đầu chương trình trong nhà trường
- Các
bước tiến hành trong một buổi trung gian hoà giải
Bắt đầu chương trình trong nhà trường
Quá trình lên kế hoạch là hết sức quan
trọng:
Nền tảng của
việc trung gian hoà giải là làm cho sinh viên có them sức mạnh, vì vậy sinh viên
đóng vai trò quan trọng trong tất cả các bước phát triển cũng như tiến hành.
Sinh viên thành lập ban lãnh
đạo
bao gồm một lien
lạc viên giàu kinh nghiệm, được tôn trọng, và một số giáo viên, chuyên viên đáng
tin cậy. Ban lãnh đạo này có thể được phân công hoặc tự đảm nhận. Ban này
sẽ:
- Nghiên
cứu nền tảng của việc trung gian hoà giải,
hệ thống các bước giải quyết xung đột và giữ kỷ luạt trong nhà trường - Thiết
kế và xuất bản chương trình hành động
cho chương trình giải quyết xung đột, bao gồm nội dung khái quát, truyền thông, đào tạo, thực hành, kiểu mẫu, và đánh giá.
Mục
đích là nhằm hướng dẫn các nhóm trung gian hoà giải trong cộng đồng trường học,
tạo ra một khối hợp sức thống nhất cùng giải quyết vấn đề theo một chương trình
dựa trên tinh thần hoà bình.
Ban lãnh đạo sẽ tìm kiếm sự hỗ trợ từ
lãnh đạo trường, bao gồm
các nhóm, khối trong trường cùng thực thi biện pháp này (gồm cả giáo viên lẫn
nhà quản lý)
- Ban
lãnh đạo đảm nhận trách nhiệm lâu dài:
chuẩn bị các cuộc họp, thực hành kỹ năng hoà giải, nghiên cứu về bạo lực, nguyên nhân và cách phòng ngừa.
Người liên lạc đóng vai trò trung gian
giữa các nhóm, bao gồm: ban lãnh đạo, tập thể sinh viên, nhà quản
lý, phụ huynh, chuyên viên đào tạo mời bên ngoài. Nhiệm vụ chính bao gồm:
- Phát
triển một nhóm người lớn trọng điểm trong trường học để thực hiện và làm mẫu cho
các hoạt động hoà giải.
- Giám
sát việc lựa chọn, đào tạo, khuyến khích, củng cố nâng cao trình độ cho người
hoà giải.
- Đóng
vai trò hoà giải để hỗ trợ việc thực hiện và khởi đầu cho các chương trình hoà
giải.
- Lập
bảng thoả ước cho người được hoà giải và bên trọng tài hoà giải.
- Chọn
và lên lịch cho các nhân viên hoà giải trong từng trường hợp.
- Lưu
giữ hồ sơ và thường xuyên thông báo cho mọi người trong chương trình qua thư
tin, mạng…
- Tự
cập nhật với các tài liệu và nghiên cứu có liên quan
- Năng
nổ trong việc vượt qua trở ngại về thái độ hoặc cơ chế trong nhà trường, thiết
lập và duy trì nhóm hỗ trợ, bao gồm nhóm phụ huynh.
Lựa chọn người trung gian hoà
giải:
- Người
trung gian phải đại diện cho nhiều nhóm trong trường về mặt văn hoá, giới tính,
hành vi, học vấn, quan hệ xã hội, chủng tộc.
- Quá
trình lựa chọn phải được thông báo rộng rãi và bao gồm thư giới thiệu cũng như
thư tự giới thiệu.
- Người
được chọn phải sẵn sang tiếp tục nâng cao kỹ năng, hợp tác với đồng nghiệp và
hướng dẫn nhân viên mới.
- Việc
từ chối cần phải được diễn đạt một cách tế nhị để làm sao cho sinh viên đó không
cảm thấy bị xa lánh.
Trước tiên cần thiết lập “kinh
nghiệm”
Người
trung gian hoà giải cần phải được đào tạo và giám sát bởi vì họ thường thiếu
sự từng trải và kinh nghiệm cả trong việc điều chỉnh mâu thuẫn và kỹ năng đàm
phán.
Các
chiến lược bao gồm tự đóng vai, học hỏi từ chính các tình huống cụ thể. Nếu có
thể, nên tổ chức hội thảo ngoài trường học để hạn chế tối đa những yếu tố ảnh
hưởng bất lợi.
Những yếu tố chính trong các buổi hoà
giải:
Mục đích là
giảm thiểu sự bất bình và để các bên cùng chấp nhận giải pháp đưa ra.
Bên tranh cãi sẽ điền vào bảng câu hỏi
trước khi tham gia buổi hoà giải
trình bày những nguyên tắc cơ bản, hứa sẽ
cùng giải quyết mâu thuẫn, nói sự thực, nghe ý kiến của người khác một cách tôn
trọng và không ngắt lời.
Bên tranh cãi gặp gỡ hoà giải viên
để xem hai
bên có hoà hợp không và đảm bảo rằng không có tranh chấp về quyền lợi.
Người hoà giải:
- Gặp
bên tranh cãi và giải thích rõ việc họ co quyền tiết lộ những chi tiết có liên
quan trong buổi hoà giải và hỏi xem họ có muốn tiếp tục hay không
- Giải
thích các bước hoà giải:
dùng kỹ năng nghe và giao tiếp để giúp bạn giải quyết xung đột, bất đồng trước khi họ lên cơn nóng giận và đánh mất khả năng suy nghĩ trong tình huống của mình. - Giải
thích rõ ràng các câu hỏi trước khi bắt đầu.
Trong buổi hoà giải, bên tranh cãi phải:
- Giới
thiệu bản thân
- Mỗi
người lần lượt kể chuyện của mình cho người hoà giải nghe
tập trung vào vấn đề, không nói ai làm gì, trong khi người kia tập trung nghe và không ngắt lời. - Hai
bên tranh cãi đổi vai:
mỗi bên kể lại chuyện của bên kia theo như họ hiểu và không nhất thiết phải đồng ý với nội dung kể.
Người hoà giải:
- Tóm
tắt ý và cảm xúc của hai bên
nhằm mục đích thẩm định và nêu ý đồng ý với các chi tiết. Thảo luận các vấn đề và giúp hai bên thấy rằng sẽ rất khó giải quyết vấn đề nếu họ tiếp tục mất bình tĩnh và giữ thái độ hậm hực. - Hỏi
hai bên xem họ có giải pháp gì không.
Ghi lại các ý hoặc bắt đầu suy nghĩ mà không bình luận gì. - Thảo
luận về các giải pháp
đánh dấu vào các giải pháp mà cả hai bên cùng đồng ý.
Người tranh cãi:
- Quyết
định cách giải quyết tốt nhất
- Chọn
giải pháp dự bị tốt nhất.
Người cùng hoà giải:
- Thẩm
định các thoả hiệp với các bên
đảm bảo rằng không có ai ngân ngại nói ra bất đồng. - Viết
biên bản thoả thuận dùng từ mà hai bên nói ra.
Người cùng hoà giải và bên tranh cãi:
- Ký
biên bản
- Thống
nhất quá trình theo dõi
Đảm bảo rằng mọi bên đều giữ lời và cùng giám sát việc thực hiện thoả thuận.
Người hoà giải cảm ơn các bên đã tham gia
và đã cho phép họ có dịp được giúp hai bên.
Tiêu
chuẩn cư xử của hoà giải viên
ADR,
Arbitration and Mediation
Cohen, Richard,
Implementing a Peer Mediation Program, CREnet—The Conflict
Resolution Education Network, 6/20/02
